حذف کروم و نیکل از منابع آب آلوده به فاضلاب با استفاده از عصاره میوه بلوط

سابقه و هدف: با توجه به رشد روز افزون جمعیت شهرها، هم چنین افزایش سالیانه مصرف سرانه در این جوامع به ویژه در کشورهایی که در اقلیم خشک و نیمه خشک قرار دارند، امکان استفاده از منابع سطحی به منظور تأمین آب شرب شهرها رو به کاهش نهاده است؛ به طوری که در سال 1380 به علت کاهش ذخیره آب در سد لتیان، کرج و لار بیش از 70 درصد از آب آشامیدنی مردم تهران از منابع زیرزمینی تأمین گردید و این ارقام در سایر شهرهای ایران نیز رو به افزایش است. از طرفی به علت تخلیه فاضلاب های صنعتی حاوی کروم و نیکل در چاه های جذبی و قدرت انتشار این ترکیبات در منابع آب های زیرزمینی با توجه به خاصیت تجمع پذیری این ترکیبات در بافت های مختلف بدن و خواص سرطان زایی آن ها که در تحقیقات مختلف به اثبات رسیده است لزوم کنترل دقیق این منابع احساس می گردد. هدف از این تحقیق به کارگیری روش مناسب در حذف فلزات سنگین از منابع آب های زیرزمینی است. مواد و روش ها: در این مطالعه با استفاده از عصاره میوه بلوطquercus brantii sub belangri که حاوی ترکیبات اسید تانیک کندانسه، اسید تانیک قابل هیدرولیز، اسید گالیک و الاژیک اسید می باشد، اقدام به حذف کروم و نیکل از منابع آب های زیرزمینی آلوده به فاضلاب گردید. ابتدا در شرایط آزمایشگاهی تعداد 60 نمونه آب حاوی مقادیر مختلف کروم و نیکل با غلظت معلوم در 12 گروه با 5 غلظت و شرایط محیطی مختلف تهیه شد. با روش نمونه برداری غیراحتمالی و تجربی اثرات متقابل عصاره تانن، هیدروکسید کلسیم و هیدروکسید سدیم به صورت جداگانه و هم زمان مورد مطالعه قرار گرفت. با توجه به غلظت های اولیه معلوم مقدار غلظت باقیمانده از طریق دستگاه جذب اتمی به وسیله شعله تعیین مقدار گردید. از بین نمونه های اندازه گیری شده غلظت 50 میلی گرم بر لیتر هیدروکسید کلسیم یا غلظت 50 میلی گرم بر لیتر هیدروکسید سدیم به همراه 50 میلی گرم بر لیتر عصاره تانن دار 10 درصد با راندمان 80 تا 86 درصد بهترین شرایط در حذف کروم و نیکل از محیط واکنش می باشد. صحت و دقت نتایج به دست آمده به کمک آزمون آنالیز واریانس دو عامله با یک تکرار در هر خانه ارزیابی گردید. یافته ها: نتایج به دست آمده نشان می دهد، کاربرد هم زمان دو عامل چیلیت کننده هیدروکسید کلسیم و عصاره تانن دار تفاوت معنی داری نسبت به سایر روش های مقایسه دارد. هم چنین ثابت گردید که عصاره تانن دار در یک محیط قلیایی با تشکیل سری کامل از سرشاخه های (oh) که در محیط واکنش با یون های کروم و نیکل ترکیب شده به علت بزرگی مولکول های تانن و اشباع شدن آن ها با کاتیون های موجود به صورت توده فلوک در آمده و به علت سنگینی، بلافاصله در محیط راسب می شود. هم چنین عصاره موجود قادر است یون های مورد نظر را در غلظت های کم تا زیاد از محیط واکنش خارج نماید و غلظت یون ها تفاوت معنی داری در راندمان حذف ندارد. نتیجه گیری: با توجه به اینکه روش استفاده از کنترل کننده های ph به عنوان یک روش قدیمی در حذف فلزات سنگین مطرح شده است، اما به علت حجم زیاد لجن تولیدی، مشکلاتی را در فرایند تصفیه خواهد داشت حال آن که به کمک عصاره تانن دار میزان مصرف این مواد به شدت کاهش یافته و راندمان حذف ارتقاء می یابد.